Wetenschappers in het Zuid-Koreaanse Seoel ontdekten een genetische variant die vaker voorkomt bij POTS patiënten dan bij gezonde mensen of patiënten zonder POTS maar met een andere aandoening. Het gaat om een gen uit het Humaan Leukocyten Antigeen of HLA. Dat is een stukje van ons genetisch materiaal dat belangrijk is voor de correcte werking van het immuunsysteem. Van verschillende autoimmuunziekten is geweten dat ze samenhangen met specifieke afwijkingen in het HLA. Deze vondst past dus binnen de recente golf aan bewijs voor het belang van autoimmuniteit bij POTS.
Genetische basis
Van veel autoimmuunziekten is geweten dat ze samenhangen met een specifiek genetisch profiel. Maar hoewel Posturaal Orthostatisch Tachycardie Syndroom (POTS) meer en meer in verband wordt gebracht met autoimmuniteit is er nog steeds niets geweten over een genetische basis ervan. Een team van Zuid-Koreaanse onderzoekers verbonden aan het Nationaal Universitair Hospitaal van Seoul wilde hierin verandering brengen. Ze onderzochten een specifiek stukje van het genetisch materiaal van 17 patiënten met een ernstige vorm van POTS (hartslagstijging bij staan groter dan 50 slagen per minuut). Ze vergeleken dat met hetzelfde stukje genetisch materiaal van bijna 500 gezonde mensen en meer dan 200 patiënten met epilepsie.
Afwijking
De onderzoekers vonden een gen waarvan twee varianten opvallend vaker voorkwamen bij POTS-patiënten dan bij de controlegroepen. De eerste variant kwam voor bij 41% van de onderzochte POTS-patiënten en maar bij 7 en 8% van de andere groepen. De andere variant werd gevonden bij 35% van de POTS patiënten tegenover 6% van de andere onderzochte groepen. Het gen maakt deel uit van het ‘Humaan Leukocyten Antigeen’.
Humaan leukocyten antigeen (HLA)
Het Humaan Leukocyten Antigeen of HLA is een deeltje van je genetisch materiaal dat zich aan de buitenkant van zo goed als elke cel in je lichaam bevindt. Het is als het ware een soort identiteitskaart van de cel. Het dient als bewijs dat de cel tot het eigen lichaam behoort. Dat is belangrijk om te voorkomen dat de cel door het immuunsysteem zou worden opgeruimd.
Identiteitskaart
Het immuunsyteem kan je je voorstellen als een troep soldaten die systematisch het hele lichaam afzoekt naar verstekelingen. Cellen die niet de juiste identiteitskaart kunnen voorleggen, worden aangevallen. Virussen, bacteriën en andere stoffen die het lichaam binnengedrongen zijn, worden zo vernietigd of verwijderd. Sommige cellen hebben echter een gekreukelde of moeilijk leesbare identiteitskaart: ze hebben een variant van het HLA die door het immuunsysteem verkeerdelijk wordt afgekeurd. Daardoor worden deze goede cellen toch aangevallen en opgeruimd. In dat geval kan een autoimmuunziekte ontstaan, waarbij het immuunsysteem systematisch lichaamseigen cellen aanvalt.
Autoimmuunziekten
Afwijkingen in het HLA zijn in eerder onderzoek al meermaals in verband gebracht met het ontstaan van autoimmuunziekten. Afhankelijk van welk stukje van het HLA afwijkingen vertoont, worden andere types cellen geviseerd. Ook de onderzoekers in deze studie vonden een verband tussen het voorkomen van de specifieke varianten van het HLA en autoantistoffen bij POTS. De geviseerde HLA varianten kwamen nog vaker voor bij patiënten met wel twee soorten autoantistoffen tegen receptoren van het autonoom zenuwstelsel dan bij patiënten met maar één type autoantistof in het bloed.
Puzzelstukje
Deze studie betekent dus een nieuw puzzelstuk voor de verklaring van het ontstaan van POTS. Er was al overweldigend bewijs voor de rol van autoimmuniteit. In eerste instantie waren er indirecte aanwijzingen zoals een overwicht aan vrouwelijke patiënten, en het ontstaan na virale infecties. Bovendien werden in meerdere studies autoantistoffen gevonden tegen receptoren van het autonoom zenuwstelsel met een directe rol bij de symptomen. Er was de vondst van een verminderde furineproductie, die verband houdt met overactiviteit van het immuunsysteem. En nog maar pas slaagden wetenschappers erin konijnen met POTS op te zadelen door hen dezelfde autoantistofffen te geven die ze bij menselijke patiënten aantroffen. En nu kan deze afwijking van het HLA misschien verklaren waarom het immuunsyteem op hol slaat en eigen celweefsel aanvalt. Het zou ook kunnen verklaren waarom POTS vaak aangetroffen wordt bij meerdere leden van dezelfde familie.
Meer onderzoek nodig
Er moeten wel enkele kanttekeningen worden geplaatst bij de interpretatie van de resultaten van het huidige onderzoek. De HLA-variaties zijn zonder twijfel een spectaculaire vondst. Maar de geteste groep patiënten was klein en alle patiënten hadden een zware vorm van POTS. Bovendien, niet onbelangrijk bij genetisch onderzoek, behoorden alle patiënten tot dezelfde (Aziatische) etnische groep. We hebben dus nog verder onderzoek nodig om te bepalen in welke mate de gevonden variaties voorkomen bij de grotere, diversere populatie van patiënten.
Gevolgen
Het onderzoek bevestigt wel opnieuw het belang van autoimmuniteit als een van de oorzaken van POTS. Het geeft ook opnieuw een duwtje richting onderzoek naar imuuntherapie als behandelding van autoimmune vormen van POTS. De auteurs achten in elk geval de tijd rijp voor onderzoek naar specifieke behandelingen voor autoimmuunziekten, zoals bijvoorbeeld intraveneuze immunoglobulinen of IVIG bij POTS. Misschien kan genetisch onderzoek in de toekomst uitwijzen welke patiënten baat hebben bij dergelijke behandelingen en betekent dit onderzoek terug een klein stapje in de richting van een POTS-vrije wereld.
Het volledige onderzoeksverslag vind je hier.
Dit is POTS 